Бердалы Жәміш ҚМДБ, Шымкент қаласы, Абай ауданының бас имамы
Дінді сақтаудың ең жақсы тәсілдерінің бірі – достар мен қоршаған ортаны таңдауда абай болу. Жақын адамдардың бір-біріне әсері қаншалықты зор екеніне көз жеткізу үшін сізге арнайы күш салудың қажеті жоқ. Мұхаммед пайғамбардың (Алланың оған салауаты мен сәлемі болсын) келесі сөздеріне жүгіну жеткілікті:
«Адам өзінің ең жақын досымен бірдей өмір салтын жүргізеді (бір дінді ұстанады), сондықтан әрқайсысың кіммен достасып жатқанына назар аударыңдар» (Әбу Дауд).
Жақын достар бір-біріне дәл жақын екендігі анық, өйткені олардың ортақ жақтары көп. Олар қызығушылықтары мен хоббилерімен бірдей және бір-біріне жағымды нәрсе жасауға тырысады. Сондықтан олар бір дінді ұстанады немесе бір өмір салтын ұстанады. Адал адамның достары адал адамдар болады. Ғалымдар ғалымның досы болады. Өз өмірін исламға арнағандар тақуа мұсылмандарды дос етіп таңдайды.
Абай атамыздың мына өлеңдері еріксіз еске келеді;
Жолдастық, сұхбаттастық – бір үлкен іс,
Оның қадірін жетесіз адам білмес.
Сүйікті ер білген сырын сыртқа жаймас,
Артыңнан бір ауыз сөз айтып күлмес.
Егер адам зұлым адамды досы етіп таңдайтын болса, онда зұлым адам оны жамандыққа итермелейді немесе ең болмағанда досын әділ істер жасауға шақырмайды. Егер адам өз достарын таңдауда абай болып, тек әділ адамдармен сөйлесе алса, онда оның қоршаған ортасы оның істерінің жақсы болатынына ықпал етеді. Олар оған жамандық жасаудан сақтандырады. Соның жарқын мысалы – егер намаз оқитын адам намаз оқымайтын адаммен дос болса, онда намаз уақытында оның досы оған намаз уақыты келгенін еске салуы екіталай. Егер адам кез-келген күнәні оңай жасай алатын адаммен дос болса, онда мұндай дос өзінің досын зұлымдыққа итермелейді.
Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) зұлым достар туралы былай деген:
«Әділ және зұлым дос туралы мысалды хош иісті сатушы мен темір ұстасымен салыстыруға болады. Егер сіздің досыңыз хош иісті сатушы болып жұмыс істейтін болса, онда ол сіздермен не керемет хош иістермен бөліседі, не сіз одан хош иісті зат сатып аласыз, әйтпесе сіз осы хош иісті иіскеп қуанасыз. Теміршіге келетін болсақ, ол сенің жұмысыңда не сенің киіміңді көмірмен бүлдіреді, не одан шыққан жағымсыз иісті сезесің »(Сахих әл-Бухари).
Достарды таңдау әсіресе исламды жаңадан қабылдағандар мен этникалық тұрғыдан мұсылман отбасында өскендер үшін өте маңызды, бірақ жақында ғана діни ұстанымдарды ұстануға бел буған адамда исламда күнә деп саналатын кейбір әдеттер болуы мүмкін және оларға жаман әдеттерін жоюға көмектесетін жақсы орта қажет. Бұған мысал ретінде темекі шегу немесе алкогольдік ішімдіктер. Егер адам темекіні тастап, ішімдікті қоюды шешсе, онда ол темекі шегетін немесе алкоголь ішетін «ескі» достарымен дос болмауы керек. Мұндай адамдар үшін Алланы еске түсіретін және оларды білім алуға және діни ережелерді қолдануға итермелейтін адамдармен араласқаны жөн. Әділ адамдармен кездесудің және достасудың көптеген жолдары бар. Мұндай адамдар үшін ең жақсы кездесу орны – мешіт. Дәл осы мешітте сіз ең жақсы мұсылмандарды кездестіресіз. Алла мешіттерге жиі келетіндерді сипаттады:
«Тек ол Аллаға сенетін және ақырет күні намаз оқитын, зекет беретін және Алладан басқа ешкімнен қорықпайтын Алланың мешіттерін тірілтеді. Бәлкім, олар тура жолда болар »(Құран, 18).
Егер сіздің мешітіңізде сабақтар болса, міндетті түрде барыңыз. Ең жақсы жиындар – Алланың дінін талқылау. Егер сіз университетте оқитын болсаңыз, мұсылман студенттер қауымдастығы – жақсы адамдармен кездесуге тамаша орын. Егер сіз тұратын аймақта мешіт болмаса, жақын маңдағы мешітке көшу керек шығар. Егер бұл мүмкін болмаса, онда сіз мешітке аптасына кемінде бір рет өзіңіз тұратыннан гөрі үлкенірек елді мекенге бара аласыз. Сонымен қатар, сіз Интернеттен қызықты діни топтарды таба аласыз. Сізді ынталандыратын және сіздің дініңізді ұстануға көмектесетін жақсы адамдармен қоршауға тырысуыңыз керек.
Кез-келген мұсылманмен жай сөйлесу жеткіліксіз. Діннің өсиеттерін орындау үшін барлық күш-жігерін салатын әділ білімді мұсылмандарды іздеу керек. Мүмкін сіз мұсылмандардың көпшілігінің ислам ережелерін ұстанбайтынын немесе тыйым салынған нәрсемен айналыспайтындығын байқаған боларсыз. Бұл Шайтанның (Шайтан) бар күшімен адамдарды тура жолдан шығаруға тырысып жатқандығына байланысты.
Құрани кәрімде:
(Ібліс):« Сенің құдіретіңмен ант етемін! Мен олардың барлығын азғырамын »(Құран 38:82).
Бұл жағдай сізге тап болмасын десеңіз, Дін қызметіне көбірек күш жұмсауға өзіңізді ынталандырыңыз. Сіз өзіңіздің дініңізді ең сенімді ақпарат көздерінен – Алланың кітабынан және оның пайғамбарының (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) сүннетінен үйренуіңіз өте маңызды. Атап айтқанда Қазақстан мұсылмандары діни басқармасына қарасты болған, мешіт имамдарынан, ұлағатты ағартушы ұстаздарымыздан.
Алланың пайғамбары сізге үлгі болсын. Өз өміріңізде ол сияқты әрекет ету үшін оның өмірін зерттеңіз. Білімді адамдармен және олардың айтқанын орындайтын тәжірибелі мұсылмандармен байланыс орнатуға күш салыңыз.
Сондай-ақ, өзін мұсылман ретінде көрсететіндердің барлығы бірдей шынайы білімге ие емес екенін түсіну керек. Сіз адамның білімін қайдан алатындығына көз жеткізуіңіз керек, сонымен қатар өзіңіз оқыған дереккөздердің Құранға, пайғамбар сүннетіне және оның ізбасарларына негізделгендігіне көз жеткізуіңіз керек. Сүннетке сәйкес келетін барлық нәрсені өзіңізге алыңыз және сүннетке қайшы келетін нәрсені қалдырыңыз.
Абай атамыз айтқандай;
« Әуелі аят, хадис – сөздің басы»
Бізге хидаят берілгеннен кейін Алладан жүректерімізді дінге бекемдеуін және тура жолдан адастырмауын сұраймыз. Алла бізге ақиқатты көріп, тура жолда жүруге мүмкіндік берсін. Алла бізге өтірікті ажырата білу мүмкіндігін беріп, одан сақтануды нәсіп етсін.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Құран кәрім
Сахих Бухари хадис жинақтары
Абай шығармашылығынан