Ораза бабы

С: Иғтикәфдеген не? Үкімі қандай? Ж: Иғтикәф дегеніміз арнайы ниетпен мешітте қалу. Рамазан айының соңғы онкүндігінде орындау муәккәдә сүннет. Иғтикәф – кифая сүннет. Егер бір мешіттің жамағатынан бір кісі орындаса қалғанының мойындарынан түседі. Ал, егер ешкім орындамаса барлығы муәккәдә сүннетті орындамаған болып есептеледі. С: Аталған уақыттан басқа уақытта орындаса бола ма? Ж: Иә, басқа уақытта иғтикәф мұстахаб әрі уәжіп іс. Ең азы бір сағат, яғни мешітке намаз оқуға кіргенде иғтикәфке ниет етсе, мешіттен шыққанша иғтикәф жасаушы болып есептелінеді. С: Иғтикәф қашан уәжіп болады? Ж: Иғтикәф етуге нәзір еткен адамға қашан сол нәзірін (сертін) орындағанша  иғтикәф ету уәжіп болады. С: Бірнеше күн иғтикәф жасау ниетіне сол күндердің түндері кіре ме? Ж: Иә, түндерімен

С: Рамазан оразасынан басқа ораза түрі бар ма? Ж: Рамазан айының оразасы – парыз. Одан басқа оразалар ерікті оразаға жатады. Егер тұтса Алла Тағаладан мол сауап алады. С: Ерікті оразаны тұтуға болмайтын күндер бар ма? Ж: Жылдың бес күнінде ораза тұтуға тыйым салынған. Олар төмендегідей: 1.     Ораза айты күні. 2.     Құрбан айт күні. 3.     Тәшриқ күндер (Құрбан айтынан кейінгі үш күн). Барлығы бес күн. С: Ерікті оразалардың бір-бірінен артықшылықтары бар ма? Ж: Иә, кейбір күндерде ерікті ораза тұтудың артықшылықтары туралы айтылған хадистер бар. Айша (р.а.) риуаят еткен хадисте Расулаллаһ (с.а.с.) дүйсенбі және бейсенбі күндері ораза тұтатын болған. Әбу Һурайра (р.а.) жеткізген хадисте Пайғамбарымыз (с.а.с.) был

С: Рамазан айының қазасын үздіксіз түрде тұту керек пе? Ж: Үздіксіз тұту шарт емес. Қаласа бөліп, қаласа үздіксіз жалғастырып тұтады. С: Келесі рамазан айы келгенше кешіктірсе не істейді? Ж: Бірінші келіп тұрған рамазан оразасын тұтады. Бұл рамазаннан соң алдыңғы рамазанның оразасының қазасын тұтады. Кешіктіргені үшін айып төлемейді. С: Рамазан айының қазасын өтей алмай ажалы таяп, өлер шағында артындағыларға қалған малынан фидия беруді өсиет етсе, артында қалғандардан не істеуі керек? Ж: Бұл өсиет марқұмның мал-мүлкінің үштен бірінен жұмсалады. Рамазан айының оразасы үшін марқұмның мұрагері әрбір күнге бір міскінді жарты сағ (1,625кг) болатын бидай не бір сағ (3,25кг) болатын арпа не құрмамен тамақтандыруы керек.

С: Оразаның мәкруһтері қандай? Ж: Оразада сүйісу, тағамның дәмін татып көру, сағыз шайнау, мисуактан басқа щетка сияқты нәрселермен тістерін тазалау мәкруһ істерге жатады. Әйелге жас баласына тамақ шайнап беруі мәкруһ. Баласын тамақтандырудың басқа лажын таппаса солай істеуіне болады.

С: Ораза тұтушының басында болатын, бірақ оразаны бұзбайтын жағдайлар қандай? Ж: Ораза тұтушы ұмытып тамақ жесе, не ішсе, не төсек қатынас жасаса оразасы бұзылмайды. Сондай-ақ, ұйықтап жатып жүніп болса, әйеліне қарап денесінен ұрық шықса, денесіне май жақса, қаг алдырса немесе сүрме жақса, сүйіссе, бірақ ұрық шықпаса оразасы бұзылмайды.

С: Оразаны қандай нәрселер бұзады? Ж: Әйелін сүюден немесе жанасудан, жалаң жақындасудын денеден ұрық шықса не тас, темір, дән жұтып қойса, не укол салса яки мұрнына не құлағына дәрі тамызса, асқазанына немесе көзінің қарашығына дәрі жасап, ішіне жетсе немесе сиқырға ұшырап таң атпаған деп ойлап, не күн батты деп ойлап, тамақ ішіп, ейін олай болмағанын анықтаса осы жағдайларда қазасын тұтады, кәффарат өтемейді. С: Ер кісінің жыныстық мүшесінің ұшына дәрі тамызса оразасы бұзыла ма? Ж: Әбу Ханифа мен Мұхаммедтердің айтуынша бұзылмайды. Әбу Юсуф бұзылады деген. С: Еріксіз немесе өзін-өзі күштеп құсса оразасы бұзыла ма? Ж: Еріксіз құсса бұзылмайды, өзі-өзі күштеп ауыз толтыра құсса бұзылады, қазасын өтеуі керек. С:  Қазасы мен кәффаратын (айыбын) өтеу қашан міндетті болады?

С: Ораза тұту үшін ниет керек екен. Ол ниет қалай болуы тиіс? Ж: Пәлен күні Алла үшін ораза тұтамын деп жүрегімен шешім қабылдауды ниет деп атайды. Оразаның өзі бірнеше түрге бөлінеді: 1.     Парыз ораза – Рамазан айының оразасы. 2.     Уақыты белгіленген серттелінген ораза. 3.     Уақыты белгіленбей жалпы серттелінген ораза. 4.     Рамазан айының қазасы. 5.     Бұзылған нәпіл оразаның уәжіп болған қазасы. 6.     Кәффарат (жаза) оразасы. 7.     Нәпіл ораза. Рамазан айы және уақыты белгіленген серт оразасы мен ерікті оразаларға түннен бастап ниет етуге болады. Бірақ шарт емес. Түске дейін ниет етсе болады. Ал, рамазан оразасының қаза

С: Рамазан оразасы қашан парыз болады? Рамазан айының кіргенін қалай білеміз? Ж: Пайғамбарымыз (с.а.с.): «Оразаны айдың тууына қарап бастап, айдың тууына қарап аяқтаңдар. Егер ай көрінбесе, шағбан айын отыз күнге толтырып, бастай беріңдер»,- деген. Демек, адамдар рамазан айының алдындағы шағбан айының жиырма тоғызы күні кешке қарай жаңа айдың – рамазан айының тууын күтулері керек. Егер туған ай көрінсе ертеңінен бастап ораза тұтады. Ал, егер көрінбесе сол айды отыз күнге толтырып, оразаны бастайды. С: Жиырма тоғызыншы шағбан күні кешке аспан бұлтты болып, ешкім жаңа туған айды көрмей, тек бір кісі өзінің туған айды көргендігін айтса оның куәлігі қабыл алына ма? Ж: Мұндай кезде шыншыл әрі әділ бір мұсылманның, мейлі, ол ер кісі болсын не әйел болсын, азат болсын, құл болсын куәлігі

С: Ислам дініндегі оразаның үкімі қандай? Ж: Рамазан айында ораза тұту әр бір ер және әйел мұсылманға парыз. Алла Тағала Құран Кәрімде: «Уа иман келтіргендер! Сендерге бұрынғыларға парыз етілгендей ораза парыз болды, бәлкім сақтанарсыңдар. Санаулы күндерде»,– деген. (Бақара, 183). Рамазан айынан басқа уақытта тұтылған ораза ерікті болып есептеледі. Мұнан өзге тұтуға міндетті ораза түріне нәзір (серт) етіп, бірақ уақытында тұта алмаған ерікті оразаның қазасы ғана жатады. Ораза араб тілінде саум деп аталады. С: Саум– ораза сөзінің анықтамасы қандай? Ж: Саумараб тілінде бірлық нәрседен тыйылу деген мағынаны білдіреді. Ал, шариғаттағы мағынасы таң атқаннан күн батқанға дейін ораза ниетімен ішуден, жеуден және төсек қатынасынан тыйылу. С: Рамазан айында кімге ораза тұтпауға рұқсат еті